Aan de slag

De geneugten van het knotten

Laat ik het afgelopen jaar maar eens in thema's samenvatten, in de hoop dat dat de overzichtelijkheid en leesbaarheid van dit jaarverslag vergroot. Want er gebeurt zo veel, dat een chronologische beschrijving al snel ontaardt in een dorre opsomming van feiten.

Storm

Op 28 oktober 2013 raasde er een zware storm over ons land, die veel schade aanrichtte. Op de Kruiskade viel dat gelukkig nog redelijk mee. Her en
der woei een grote tak uit een boom; de grootste schade was er op het kadedeel ten oosten van en voor de boerderij van Miech Kompier. Daar staan hoge, oude populieren, waarvan de meeste al in slechte staat verkeren. Daarvan woei er alweer een aantal om. Een aannemer takelde deze bomen uit het water, zaagde deze in grote stukken en versnipperde een deel van de takken en zaagde ook de resterende,
al behoorlijk scheef staande populieren langs de grote vaart om, waarna ook die bomen in stukken werden gezaagd en de takken deels werden versnipperd. Op de kade en in de vaart bleef een grote puinhoop achter. De kade was bezaaid met
stobben, grote stammen, takkenhopen en houtsnippers. Wij zorgden voor het opruimen van deze ravage. Een aantal zware takken was in de vaart achtergebleven. Met behulp van Miech en zijn tractor en het bootje vanwerden deze
door ons uit het water getrokken en gevist en op de kade verder verwerkt. Verder zaagden we de grote stamdelen in kleinere stukken, die met de shovel van Andries Kerkvliet op een grote, platte kar werden geladen en op het erf vanwerden afgeleverd, ter verdere verwerking (o.a. ook door Jan zelf, die heel wat kloofwerk voor zijn rekening nam). De hopen houtsnippers werden door ons over de kade verspreid en deels op de paden gebruikt. Jannes Kerkvliet hielp met de shovel om wat grote stamdelen meer aan de rand van de kade te leggen, waar zij mogen verteren tot paddenstoelenvoer. We maakten van de gelegenheid gebruik om ter plaatse de toegangsbeperkingen (essen palen op dragers - essen met een vork in de stam-, ter oorkoming van fietsen en paarden op de kade) te vernieuwen. Aan het eind van het seizoen hebben we dit kadedeel herbeplant. Zoals wellicht bekend is, heeftbijzondere contacten met het Boomkwekerijmuseum Boskoop. Hij kon langs die weg aan een aantal jonge appelbomen van allerlei oude rassen komen, waaronder de Boskoper Schone, de Boskoper Rode en het Zijden Hemdje. Het is afwachten of deze bomen het willen doen op deze veengrond, maar we zijn vol goede hoop.

Afvalkevers en andere hufters

, die 's zomers de kade maait en afval van de kade en uit de bermen ruimt, kent zijn pappenheimers inmiddels al. Elke week ligt op dezelfde plek een leeg pak Fristi, elders wordt standaard aan de rookverslaving gewerkt waarbij het afval -natuurlijk!- gewoon achterblijft, en op vaste plekken liggen de blikjes Red Bull (die zelf geen vleugels blijken te hebben). Om de overlast van het zwerfafval wat te beperken plaatste Staatsbosbeheer aan het begin van dit knotseizoen een tweetal betonnen afvalcontainers, die hufterproof zouden moeten zijn. De hufters wisten er echter wel raad mee: ze werden meteen vakkundig van hun plaats verwijderd, waarbij één container onherstelbaar werd beschadigd. Tijdens de eerste knotdag vondin de sloot een complete fiets, die nog op slot stond. Ook bespoten de hufters ons infopaneel met lelijke graffiti.

Aan de westzijde van de Wilck werd een informatiebord met daarop mooie foto's van over de vogels in deze omgeving met palen en al uit de grond getrokken en in de sloot aan de overkant van de weg gedumpt. In de stromende regen hebben wij het bord aan het kijkscherm bevestigd. Ook in de natuurtuin, waar we zo nu en dan ook groot onderhoud plegen, was het raak: niet alleen had een aannemer het water uitgebaggerd en al het slib bovenop de met veel moeite in de loop der jaren voedselarm gemaakte bodem van de tuin gekwakt (bedankt, waterschap en aannemer), maar ook alles wordt door de jeugd gesloopt en van graffity voorzien, tot bomen aan toe.

Bovendien was onze vogelhut regelmatig het mikpunt van vandalisme; het lijkt steeds erger te worden, helaas.

Ooievaarspaal, gestrekt en weer fier overeind

2014 - Ooievaarsnest - Plaatsen
Versjouwen van het nieuwe nest
2014 - Ooievaarsnest - Plaatsen
Versjouwen van het nieuwe nest

De bomen op het eiland, waarop de ooievaarspaal staat, waren al weer zo hoog geworden, dat de ooievaars last begonnen te krijgen met het aanvliegen. Om die reden moest dit deel van de kade weer worden teruggezet (= de meeste bomen weer boven de stobben worden afgezaagd en geknot). Tijdens de verder zeer succesvolle Natuurwerkdag (49 deelnemers, waarvan 26 eigen knotters) werd ook aan dit project gewerkt. Daarbij raakte één van de vallende bomen een tui van de ooievaarspaal, die knapte en waardoor de paal met een donderend geraas omviel en ook nog een beetje knakte. De paal werd door ons gedemonteerd en naar het erf van Jan Kerkvliet gebracht, waar hij met hulp van Andries weer werd gereviseerd.en Wil zorgen voor het vlechten van een nieuwe takkenbasis voor het
nest. Onder leiding van Henk werd de paal op 4 januari 2014 weer met de shovel van Andries teruggebracht en overeind gezet; de ooievaars zaten er al op te wachten op het eiland voor de vogelhut.

Tuunwoallen bouwen in Gaasterland

Aanleggen tuinwallen
2014 - Ooievaarsnest - Plaatsen
Persbericht Natuurmomnumenten 11 februari 2014

Dinsdag 11 februari jl. is op het Oudemirdumerklif langs het Minne Minnespaad 400 meter tuinwal voltooid door het bedrijf Tatenhove van Texel. Zij zijn verder gegaan waar de vrijwilligers zijn opgehouden. Vrijwilligers uit zowel de regio, als van de vogelwerkgroep Koudekerk/Hazerswoude e.o. hadden op 2 november jl. (Nationale Natuurwerkdag) en 9 november jl. hier reeds het nodige werk verzet, wat resulteerde in 70 meter tuinwal.

De tuinwal is authentiek opgezet uit ter plekke gestoken zoden. De vrijwilligers hebben de nodige spierkracht aangewend door alles, met uitzondering van het steken van de zoden, met de hand te (ver)plaatsen. Een klein trekkertje met een ouderwets zodeploegje nam hen gelukkig het zwaarste werk uit handen. Het bedrijf Tatenhove heeft op Texel al vele tientallen kilometers tuinwal aangelegd, en dat gebeurt nog slechts voor een klein deel met de hand. Een vernuftig stukje machinerie, gekoppeld aan een kraan, bijgestaan door een minikraan neemt het meeste werk uit handen. Maar zonder handkracht om de zoden perfect op hun plaats te krijgen gaat het ook heden ten dage niet.

Deze tuinwallen zijn uniek in de wereld en komen alleen voor op Texel, Wieringen en Gaasterland. In de voorlaatste ijstijd kwamen de gletsjers uit Scandinavië in een gebogen lijn over Noord Nederland tot stilstand en deponeerden hier een tot taaie keileem vermorzelde ondergrond. De ontstaansgeschiedenis van Texel en Gaasterland lopen parallel.

In de tijd dat landbouwhuisdieren vooral uit schapen bestonden, vormde zich de noodzaak percelen af te scheiden (te "betuinen") om de schapen te beletten op het land van de buurman te komen. Bij gebrek aan opgaande begroeiing (door de harde, zoute zeewind), stenen (zoals in Schotland, Wales, Scandinavië en Zuid-Europa) en sloten die in de zomer water hielden, zocht men zijn toevlucht tot gestapelde zoden.

De tuinwal die er nu ligt vormt een belangrijke landschappelijke verrijking. Het vormt een slingerend en golvend lint dat ongetwijfeld door vele fotografen zal worden vastgelegd. Het laatste deel tussen stroommat en uitzichtpunt is zelfs dubbel gerealiseerd. Zo ontstaat een mooi contrast tussen een intiem landschapselement en het magnifieke weidse uitzicht op het IJsselmeer.

Een tuinwal wordt vooral na verloop van jaren ook voor planten en dieren interessant. Op de droge en schrale zandgrond gaan bloemrijke kruiden groeien zoals grasklokje, vlasbekje, zandblauwtje en muizeoortje

Voor het tweede achtereenvolgende jaar werd er een knotweekend georganiseerd. Dit keer ging de reis naar Gaasterland. Op 8 november 2013 vertrokken 18 gezellige knotters met elkaar naar dit mooie gebied, om daar een historisch landschapselement te bouwen: de tuunwoal. Deze wallen zijn vooral bekend van Texel, maar komen daarnaast ook voor op Wieringen en in Gaasterland. Op één van de mooiste plekjes van Gaasterland, de wandelroute naar het Oudmirdummerklif, mochten wij 's zaterdags meehelpen met de bouw van zo'n uit
plaggen opgebouwde wal. Erg leuk werk! De rest van het weekend werd besteed aan vogels kijken, en aan teambuilding... nou, dan weet u het wel!

Van houtakkers naar gevarieerde bospercelen

De in het kader van de ruilverkaveling langs de oude houtkade op de Kruiskade aangelegde bosperceeltjes bestaan van origine op “keurig” in rechte lijnen en op regelmatige afstand van elkaar aan geplante bosvakken. Leuk voor houtoogsters, maar erg arm aan biodiversiteit. Bovendien zijn de vakken nooit gedund, waardoor de bomen elkaar verdringen en slechts recht omhoog groeien. Al enige jaren vormen wij deze vakken om tot een meer gevarieerd bos met meer ondergroei. Dit moet ook een gevarieerdere natuur, en dus meer vogels, opleveren. Dit seizoen werkten we met name in het perceel ten westen van de toegangsweg naar Miech Kompier en in het perceel ten oosten van de toegangsweg naar De Frankrijker. Bij het bosperceel nabij Miech werd een 'flinke hap uit het bos genomen', welk deel later werd beplant met allerlei insecten-aanlokkende struiken. We willen daar een opgaande struiklaag creëren. Het is de bedoeling dat het eerste deeltje echt laag blijft, een kruiden- en grassenlaag, dan hoger opgaande struiken en ten slotte het bos.

De oude houtkade

Vanzelfsprekend geeft de oude houtkade van bijna een kilometer lengte ook wel jaarlijks het nodige onderhoud. 's Zomers is dit voornamelijk het domein van, die er baggert, vuil ruimt en de paden maait. De vele wandelaars over de kade zijn hem ook afgelopen jaar weer de nodige dank verschuldigd. In de wintermaanden gaan er meer mensen aan de slag. Afgelopen seizoen hebben we ter hoogte van Miech een flink aantal wilgen geknot. Bovendien werden de solitaire wilgen en de wilgenrij aan de zuidzijde van de vogelplas aangepakt. Veel van de daar vanaf komende slieten werden verwerkt in een soort wilgenschutting langs de aanlooproute naar de vogelhut. Op beide locaties kregen we hulp van de Lions, die dit seizoen weer twee keer acte de precense hebben gegeven. Fijn, dergelijke hulp! Meteen ten oosten van de boerderij van Martien de Frankrijker hebben we het laatste stuk oude houtkade aangepakt dat nog extreem achterstallig onderhoud had, omdat die boer dat stukje kade eerder als zijn privé-domein beschouwde. En nu maar hopen dat hij zijn pony's van dat deel af houdt, zodat de stobben daar opnieuw kunnen uitlopen.

Samenwerking met SBB

De kade is -zoals bekend- van Staatsbosbeheer (SBB), die het beheer grotendeels aan onze knotploeg uitbesteedt. Dat dit naar volle tevredenheid gebeurt, moge wel blijken uit het feit dat onze beheerder, Peter van Osch, ons op de Nieuwjaarsreceptie verblijdde met zijn komst; hij had ook nog een prachtig cadeau meegenomen: een splinternieuwe bosmaaier van Stihl met toebehoren. Ook werd de knotploeg weer verwend met een uitje van SBB. Dit keer in Alphen, waar we de film “De nieuwe wildernis” (over de Oostvaardersplassen) te
zien kregen.

De cijfers van dit seizoen

Voor de cijferfreaks onder ons nog wat interessante getallen: Eigenlijk hebben we geen knotseizoen meer, maar gebeuren er het gehele jaar activiteiten. Voor dit jaarverslag hanteer ik de periode vanaf 1 april 2013 tot 1 april 2014. Gedurende deze periode waren er in totaal 12 knotzaterdagen met gemiddeld 27 deelnemers per dag. Buiten deze zaterdagen was er in deze periode nog op 95 dagen een activiteit van de vrijwilligers van onze landschapsbeheergroep, met een opkomst van gemiddeld 5 personen. In totaal was er dus op 107 dagen een activiteit, dit levert 824 vrijwilligersdagen op. De knotploeg bestaat momenteel uit 35 vaste deelnemers -


Mee knotten kan, lees meer over een ochtend knotten en kom eens kijken op een zaterdagochtend!